Het is wettelijk niet toegestaan om het inkomen te toetsen van mensen die huishoudelijke hulp via de Wmo aanvragen. Sommige gemeenten sloegen deze wetgeving in de wind. Land van Cuijk heeft nu besloten te stoppen met de onwettige inkomenstoets.

In het najaar van 2023 voerde de gemeente Land van Cuijk een inkomenstoets voor huishoudelijke hulp via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in. KBO-Brabant tekende daartegen bij de gemeente protest aan. Een inkomenstoets die de hoogte van de eigen bijdrage moet bepalen is namelijk overduidelijk in strijd met de huidige wetgeving. “Natuurlijk begrijpen wij dat de gemeentelijke uitgaven onder druk staan door de toenemende vergrijzing en het verdwijnen van de verzorgingshuizen, waardoor mensen veel langer thuis blijven wonen”, zei Leo Bisschops, voorzitter van KBO-Brabant, destijds. “Maar het invoeren van een inkomensgrens deugt niet. De gemeente Land van Cuijk moet een andere oplossing zoeken, een die wél past binnen de wet.”

Onder druk

Land van Cuijk negeerde het bezwaar van KBO-Brabant; een meerderheid van de gemeenteraad besloot in september toch inkomen en vermogen te toetsen van inwoners die een aanvraag deden voor huishoudelijke hulp. Nu komt de gemeente Land van Cuijk daar echter op terug. Het college van B&W heeft op basis van uitspraken van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) besloten om met directe ingang te stoppen met het hanteren van een inkomenstoets. De gemeente zegt het besluit te betreuren: “Er zijn ernstige zorgen over de houdbaarheid en beschikbaarheid van de Wmo, met name wat betreft huishoudelijke hulp. De aanvragen voor huishoudelijke hulp zijn de afgelopen jaren fors gestegen door de invoering van het abonnementstarief in 2019. Dat leidt ertoe dat de kwetsbare groepen te maken hebben met lange wachttijden. In combinatie met de vergrijzing en personeelskrapte in de zorg staat de toegankelijkheid van Wmo-voorzieningen flink onder druk.”

Van hulp verstoken

Het bestuur van KBO-Brabant liet vorig jaar aan het college van B&W en de gemeenteraad van Land van Cuijk weten dat “het niet past om ‘bestuurlijk ongehoorzaam’ te zijn als de wet dit uitdrukkelijk verbiedt”. Voorzitter Leo Bisschops stelde dat een gemeente die een inkomenstoets invoert haar inwoners dwingt om bezwaar te maken en vervolgens beroep in te stellen bij de rechtbank. “De gemeente wéét dat de burger in een dergelijke procedure gelijk zal krijgen. Ze dwingt hulpbehoevende burgers dan om kosten te maken, en neemt bovendien voor lief dat zij gedurende de procedure van hulp verstoken blijven.”

Zelf oplossen

“Wij hoopten dat we met ons nieuwe beleid de lange wachttijden konden verminderen en de kosten voor de Wmo enigszins konden terugdringen”, geeft wethouder Willy Hendriks-Van Haren de reden aan om tegen de geldende wetgeving in te gaan. “We leggen ons neer bij de uitspraak van de CRvB. Toch hoop ik wel dat we onze inwoners aan het denken hebben gezet. Ga eerst eens na ‘wat heb ik nodig en wat kan ik zelf regelen om mijn probleem op te lossen?’ in plaats van ‘waar heb ik recht op?’. Als je het zelf kan betalen, doe dan geen beroep op de Wmo die zo erg onder druk staat.”

Inkomensafhankelijke bijdrage

Voor meer informatie over de wijziging van de eigen bijdrage kunt  u er ONS Magazine van februari op naslaan. Een inkomenstoets betekent dat mensen met een inkomen van (bijvoorbeeld) 185 procent van het sociaal minimum niet in aanmerking kunnen komen voor huishoudelijke hulp. Zij worden uitgesloten, terwijl mensen met een hoger inkomen ook de regie kunnen verliezen of kwetsbaar kunnen worden. Naar verwachting wordt in 2026 voor heel Nederland een inkomensafhankelijke financiële bijdrage bij huishoudelijke hulp ingevoerd, bedoeld om de houdbaarheid van de Wmo te verbeteren. Land van Cuijk heeft nu door de heldere uitspraak van de CRvB besloten daar op te wachten. De gemeenten Altena, Oisterwijk en Bernheze hebben nog steeds wel een inkomenstoets.