Armoedeval

Leo Bisschops, voorzitter KBO-Brabant, 23 september 2022

Veel huishoudens, waaronder relatief veel senioren, worden de laatste tijd getroffen door een armoedeval. Inkomen uit werk, AOW en eventueel aanvullend pensioen is dan niet meer toereikend om de gestegen kosten van boodschappen, brandstof en energie te compenseren. De gevolgen kunnen ingrijpend zijn. Een paar voorbeelden uit mijn eigen familiegeschiedenis.

Mijn oma werd op 27-jarige leeftijd plotseling weduwe. Vijf kinderen, de zesde op komst. Uit trouw aan haar eerste echtgenoot is ze nooit hertrouwd en ze bleef weduwe tot ze op honderdjarige leeftijd in haar slaap overleed. Sociale voorzieningen ontbraken, er was een beetje kerkelijke steun. Al ploeterend heeft ze zelf haar zes kinderen grootgebracht. Zo waste ze de losse boorden van overhemden van boeren uit de Haarlemmermeer, die mijn moeder op haar fietsje ophaalde en terugbezorgde. Als oudste was mijn moeder getuige en deelgenoot van dit taaie verdriet en de eenzaamheid van haar moeder.

Ook mijn moeder kreeg te maken met een armoedeval. Mijn vader overleed plotseling op 58-jarige leeftijd en liet acht kinderen achter, van wie vier minderjarig. Een met schuld beladen bloembollenbedrijf gaf te weinig inkomsten. Zij moest uiteindelijk haar ingebakken trots overwinnen om de stap naar ‘sociale zaken’ te zetten.

In mijn eigen lange loopbaan in de jeugdbescherming heb ik van nabij kunnen zien hoe armoede gezinnen jarenlang in een wurggreep houdt, huwelijken uit elkaar drijft en kinderen minimale ontwikkelingskansen onthoudt. De huidige ‘toeslagenaffaire’ – waarin ouders buiten hun schuld, door hun eigen overheid, tot de bedelstaf worden gebracht en rechters moeten beslissen hun kinderen uit huis te plaatsen – raakt mij diep.

Armoede zal de komende tijd een belangrijk thema zijn voor veel senioren. KBO-Brabant wordt meer dan ooit uitgedaagd op te komen voor de groeiende groep van financieel kwetsbare senioren. Niet alleen door landelijke initiatieven en acties, zoals onze recente oproep aan het kabinet om de uitsluiting van gepensioneerden voor de individuele inkomenstoeslag op te heffen, maar ook door de onmisbare inzet van onze belastinginvullers, Wmo-cliëntondersteuners, ouderenadviseurs, thuisadministrateurs en Wlz-specialisten. In tijden van groeiende armoede zijn zij goud waard!